Gedragsverandering begint met het benoemen van de roze olifant

'In de zorg is al jarenlang bekend dat er twee dingen spelen: een hoog verzuim en de belasting die mensen ervaren. Zowel de fysieke als de psychosociale arbeidsbelasting zijn hoog', vertelt Bart over de uitdagingen die hij ziet. 'Zo’n 50% van het verzuim heeft een psychosociale grondslag.'

Gezond klimaat als uitgangspunt

Daarnaast ervaren mensen een hoge werkdruk. Die cijfers liggen er. Als werkgever moet je daar iets mee. Je wilt immers een gezond werknemersbestand en verzuim voorkomen. Een gezond en veilig organisatieklimaat is daarbij het uitgangspunt.’

Alles voor het individu

Voor het voorkomen van fysieke belasting zijn er vaak tal van maatregelen merkt hij op. ‘We hebben ergocoaches die advies geven op de werkplek. Hoe je moet tillen bijvoorbeeld. Voor psychosociale belasting zijn er ook voorzieningen ingericht, zoals bedrijfsmaatschappelijk werk, een psycholoog of een vertrouwenspersoon.

Teamgericht

'Maar dat is altijd gericht op het individu en niet of nauwelijks op het team. Terwijl veel dingen ook zijn terug te voeren op hoe een team werkt. Daar is een aanpak met een actieteam heel geschikt voor. Open en eerlijk met elkaar in gesprek gaan en op tafel krijgen wat niet en wel goed gaat, kan zoden aan de dijk zetten.’

Samenvatting pijnpunten

Elise Vleeming en Linda Koridon–Wormbechser kunnen dat als deelnemers aan het actieteam bevestigen. Linda: ’Ik ging er blanco in en dacht ik zie wel wat ervan komt. De eerste bijeenkomst gaf een heel positief gevoel. Het leverde een goede samenvatting van de pijnpunten op en ook waar we wat aan zouden willen doen.’

Niet afreageren op elkaar

Ook Elise heeft dat zo ervaren. ‘Je legt bewust de vinger op de zere plek. Ook leer je dat er dingen zijn waaraan je toch niets kunt veranderen, omdat ze nu eenmaal voortvloeien uit een hoger niveau of het systeem waarmee je werkt. Dat moet je niet afreageren op elkaar. Bedenk waarop je wel invloed hebt en ga daarmee aan de slag.’

Negatieve spiraal

Ze zijn blij dat het actieteam werd ingezet. Elise: ‘Er was sprake van een negatieve spiraal. Er werd best wat gemopperd, maar die kritiek kwam nergens terecht. Het landde nergens. Ook de werkdruk nam toe. Je wilt niet dat een negatieve werksfeer verder doorzet, maar het een halt toeroepen. Voordat mensen gaan uitvallen.'

Externe, frisse blik

Bart: ‘Het is dan prettig dat externe een actieteam begeleiden. Die kijken met een frisse blik naar de afdeling en gaan niet uit van één probleem. De hele afdeling is bekeken, een meer systemische benadering. Wat ervaren we en wat heeft prioriteit om aan te werken? Hier ging het om procedures, meer begrip voor elkaar en duidelijkheid. Bij andere afdelingen kan dat weer wat anders zijn.’

Oplossingen in alle kleuren

Het actieteam bedacht verschillende interventies. Van mediatoren in een groep tot een communicatiecursus. Ook zijn een aantal administratieve taken afgeschaft, komt er meer overleg om de brug naar het management te verkleinen en is besloten dat teams ook wat informele dingen gaan organiseren zoals een barbecue.

Snel beslissingen nemen

Elise ziet al effect. ‘Er is bijvoorbeeld ook meer afgesproken over verantwoordelijkheden. Er is nu altijd een manager aanwezig waarbij je terecht kunt als snel een beslissing genomen moet worden. Je ziet dat iedereen hierdoor rustiger aan het werk is.’

Leren om nee te verkopen

‘Het blijft toch een ziekenhuis’, vervolgt ze, ‘dus pieken in het werk kun je niet altijd voorkomen. We zijn ons ook bewust dat we zelf de lat hoog leggen. De patiënt gaat altijd voor. Maar is het altijd erg als die een kwartier moet wachten? We realiseren ons nu dat je soms toch daarvoor moet kiezen en om zelf even een kwartier te kunnen lunchen. Dat werkt. Zeker op drukke dagen.’

Grenzen aangeven

Linda: ‘We hebben geleerd om af en toe eens nee te verkopen. Bijvoorbeeld als een aanvraag door een specialist niet goed is ingevuld. Dan was een secretaresse lang bezig om alle juiste informatie te krijgen. We geven nu beter onze grenzen aan en lossen niet alles meer op voor iemand anders.’

Effecten zijn geen cijfers

Ook Bart ziet resultaat. ‘Ik geloof niet meteen in effecten zien in cijfers. Bij verzuim spelen zoveel factoren een rol. De relatie tussen wat we doen en het ziekteverzuim is daarom niet altijd één-op-één vast te stellen.'

Resultaat ervaren, zien en horen

'Wel hoor ik van medewerkers dat ze positief zijn. De onderlinge contacten zijn verbeterd en er is meer begrip over en weer. Dat ervaar, zie en hoor ik. Mensen geven elkaar de ruimte om anders met dingen om te gaan, omdat ze allemaal weten dat we aan hetzelfde doel werken.'

Goed samengestelde groep maakt verschil

Linda: ‘Het helpt ook dat in het actieteam mensen uit alle subgroepen betrokken waren. De kracht van een actieteam zit in een goed samengestelde groep. Dan kun je goede beslissingen nemen die passen bij de problemen die spelen.’

Problemen positief benaderen

Bart besluit: ‘Waar mensen werken kunnen problemen ontstaan. Maar mensen en organisaties moeten leren om die positief te benaderen. En verantwoordelijkheid te nemen voor die problemen. Niet altijd denken dat iemand anders het moet of gaat oplossen. Kijk ook wat je zelf kunt doen.

De tip: benoem de roze Olifant

'Blijf met elkaar in gesprek en benoem die roze olifant: dat probleem waarvan iedereen wel voelt of ziet dat het er is, maar dat wordt vermeden om aan te pakken. Gun elkaar wat en pak de problemen aan.’

Over de Noordwest Ziekenhuisgroep

Noordwest Ziekenhuisgroep is een topklinisch ziekenhuis voor patiënten in Noordwest-Nederland. Noordwest Ziekenhuisgroep beslaat 9 locaties, onder andere op Texel. Binnen de ziekenhuisgroep zijn er een aantal specialismen, waarvan Interne Geneeskunde, Orthopedie en Nucleaire Geneeskunde er een aantal zijn. De afdeling Nucleaire Geneeskunde is gespecialiseerd in onderzoek en behandeling met behulp van radioactieve stoffen en er wordt gebruik gemaakt van bijvoorbeeld de PET- en CT-scan.

Wil je ook weten wat onze actieteamaanpak voor jouw organisatie kan betekenen?

LEES MEER