Trends & Ontwikkelingen

Technologie heeft onmiskenbare invloed op hoe wij in de toekomst leren, zegt Robert-Jan Simons, verbonden aan Schouten & Nelissen University. ‘Dat begint al doordat mensen anders gaan werken. Door de technologie verandert de rol van tijd en afstand, waardoor werkgebonden community's ontstaan.'

'Die community's vragen om een nieuwe professionaliteit waarvoor ander gedrag nodig is. Minder gericht op het individu, meer op samenwerking en uitwisseling van kennis. Kennis die ook veel diverser is en in steeds meer vormen wordt aangeboden. Dat vraagt om een nieuw evenwicht tussen leren op de werkplek, leren in de veilige opleidingsomgeving en virtueel leren. Ik zie daarin 5 trends die het nieuwe leren zullen domineren de komende jaren.'

#1. Leren op de werkplek

‘Leren gaat steeds meer plaatsvinden op de werkplek. Deze ontwikkeling is al langer gaande, maar nieuw hieraan is dat het aantal varianten in deze leeromgeving sterk stijgt. Je hebt bijvoorbeeld de werkplekinstructie, waarbij je op de werkplek leert wat je nodig hebt voor het uitvoeren van je taken.'

'Daarnaast is er werkplekontwikkeling, waarbij je de ruimte krijgt om vanuit je eigen ambitie te leren hoe je je kunt ontwikkelen in je werk. Dan is er nog de werkplekstudie, die zich concentreert op het oplossen van bepaalde vraagstukken die je tegenkomt in je werk. Deze ontwikkeling is erop gericht om het leren te versnellen en beter te laten aansluiten bij veranderingen in de organisatie.’

#2. Leren in de community

‘Leren in een community staat voor een doorbraak, mede door de sterk verbeterde internetverbindingen. Onafhankelijk van tijd en plaats gaan mensen professionele samenwerkingsverbanden aan, wat steeds vaker leidt tot co-creatie.'

'Samen leren is hier een uitvloeisel van. Zo is er een nieuw online leerplatform waarop je kunt aangeven wat je interessegebied is, hoe je wilt leren en welke kennis je zelf beschikbaar hebt. Je kunt mensen met dezelfde kennis-en leerbehoefte zoeken en zelf ook gevonden worden. Schoolleiders in het primair onderwijs werken al op deze manier.’

#3. Gamification

‘Steeds vaker gaan we werk zien als een spel waarmee gedrag wordt geleerd. Dit motiveert om permanent te leren, wat steeds meer de norm wordt op het werk. De trend is op gang gekomen met serious gaming, digitale spellen met een leerdoel, afgeleid van de amusementgames. Zo is er bijvoorbeeld al een spel, The Email Game, waarmee je punten verdient, inclusief bonussen, door je e-mail snel te verwerken.’

#4. Leren in diversiteit

‘Het idee dat een bepaalde leermethode de beste is, gaan we loslaten. Er is online heel erg veel content beschikbaar, dus ook enorm veel leermethoden. Iedereen kan de leermethode kiezen die bij hem past. Heb je moeite met leermethode A, dan kies je toch gewoon leermethode B? De uitdaging is om mensen te helpen de weg te vinden in al deze leermethoden met alle onderliggende content.’

#5. Leren met beelden

‘Onder invloed van visuele media als YouTube ontwikkelt zich een beeldmaatschappij. Nieuwe generaties groeien hiermee op. De behoefte aan leren met behulp van beeld neemt dan ook enorm toe. Dit leidt tot nieuwe vormen van beeldleren.'

'Nu al zijn er grote tablets van tachtig bij vijftig centimeter waar groepen samen op werken. De schermen zijn groot genoeg om meerdere beelden tegelijk te laten zien, waardoor ze onderling vergelijkbaar zijn. Niet alleen de inhoud van beeld is belangrijk, ook de reflectie daarop van de gebruikers. Die leiden weer tot discussies in de groep.’

Robert-Jan Simons

Professor Robert-Jan Simons is wetenschappelijk coördinator van de masteropleiding Human Development van Schouten & Nelissen University. Daarnaast is hij emeritus hoogleraar Didactiek in digitale context, een leerstoel die hij sinds 2001 bekleedde aan de Universiteit Utrecht, tot zijn emeritaat in 2014. Daarvoor was hij hoogleraar Onderwijs en opleidingspsychologie en onderzoeksdirecteur Pedagogiek en onderwijskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen (van 1990 tot 2001). Simons studeerde psychologie in Utrecht en Amsterdam. Hij promoveerde in 1981 op een proefschrift over het gebruik van metaforen in het onderwijs.