De rol van leidinggevenden bij pestgedrag
- Rubriek
- Artikel
- Datum
- 31 juli 2017
- 2 minuten leestijd
Leidinggevende, kijk eens in de spiegel Leidinggevenden spelen een cruciale rol in het voorkomen, signaleren en tackelen van pestgedrag. Tegelijkertijd blijken zij in de praktijk het pesten vaak – bewust danwel onbewust – te stimuleren. Wat kan én mag worden verwacht van een manager die met pesten op zijn of haar afdeling te maken krijgt? En hoe kunnen leidinggevenden goed (leren) omgaan met escalaties?
Elke organisatie zal zeggen: ‘Pesten tolereren wij niet!’ Vaak gaat het echter om sluipende, langdurige conflicten die escaleren. En die helaas in veel gevallen slecht eindigen; de gepeste medewerker vertrekt. Het vertrouwen is onherstelbaar beschadigd. Een buitengewoon pijnlijke situatie, wanneer het slachtoffer vertrekt en niet de dader. Een situatie die bovendien de bestaande normen bekrachtigt en tot herhaling kan leiden.
Wat kunnen en mogen we in deze context verwachten van leidinggevenden? Martin Euwema is hoogleraar Organisatiepsychologie aan de Katholieke Universiteit Leuven, voorzitter van de International Association for Conflict Management en initiator/programmaleider van de master Conflictmanagement van SUAS: ‘Een goed leider bekrachtigt de normen. In het negatieve scenario laat hij of zij ze lopen. Door niet in te grijpen, niet in te dúrven grijpen wellicht, of zelfs een actieve en stimulerende rol te spelen in het pesten. En ja, dat gebeurt echt.’
Slecht voorbeeld doet volgen
In de praktijk is het een niet te onderschatten feit: leidinggevenden dragen vaak zelf bij aan pestgedrag. Bijvoorbeeld door vooroordelen uit de groep over te nemen en mee te praten over medewerkers. Soms zelfs door voor te gaan in het pestgedrag – veelal om de eigen positie te bekrachtigen. Goed voorbeeld doet volgen, maar het omgekeerde geldt helaas ook.
Daarnaast is er de leidinggevende die weliswaar niet actief mee pest, maar het pestgedrag wel ongestraft toelaat. Met in principe dezelfde gevolgen: slachtoffers van pesten zullen zich niet geaccepteerd en veilig voelen. ‘Bovendien zullen zij in dergelijke gevallen niet zo snel bij hun eigen baas aan de bel trekken en spanningen aankaarten. Terwijl juist een leidinggevende een zeer belangrijke rol kan spelen in het signaleren en tackelen van pestgedrag en een eerste aanspreekpunt zou moeten zijn’, aldus Euwema.
Zelfreflectie
Hoe kunnen organisaties hun leidinggevenden bewust(er) maken van hun rol als het gaat om pesten op de werkvloer? Welke mindset én tools zouden leidinggevenden moeten ontwikkelen? Euwema: ‘Elk leiderschapsprogramma en iedere leiderschapstraining zou aandacht moeten besteden aan belangrijke competenties op dit vlak. Waarbij ‘zelfreflectie’ een essentiële is.
Zo vroeg mogelijk signaleren van pestgedrag is namelijk zeer belangrijk – want ook hier geldt: liever voorkomen (van escalaties) dan genezen. En vroegtijdig signaleren, dat begint met leidinggevenden die zélf in de spiegel kijken. Wordt er op de afdeling gepest? Bedenk dan eerst eens: wat is mijn manier van leidinggeven?’
