Ben jij een plant?
Belbin en de teamrollen
Thema: Persoonlijke effectiviteit
- Rubriek
- Artikel
- Datum
- 13 januari 2020
- 3 minuten leestijd
Waarom presteert het ene team beter dan het andere? De Britse wetenschapper Meredith Belbin onderzocht factoren die van invloed zijn op het succes van teams. Hij vond dat sommige teams van zeer getalenteerde individuen faalden, terwijl het team met minder begaafde deelnemers succes had. Zijn onderzoek leidde tot het ontstaan van de theorie over teamrolmanagement.
Belbins voornaamste conclusies luidden:
- Leden van een team vervullen twee verschillende rollen, een functionele vakinhoudelijke rol en een teamrol; een karakteristieke manier waarop ze hun persoonlijkheidstrekken inzetten en bruikbaar maken.
- Ieder team heeft behoefte aan een zekere spreiding van, en evenwicht tussen, de teamrollen.
- Ieder mens heeft twee à drie teamrollen die op een natuurlijke manier bij hem of haar passen. In een goed functionerend team valt de functionele rol van elk individu zo veel mogelijk samen met zijn of haar teamrol.
Een teamrol staat voor een karakteristieke manier waarop een individueel teamlid zijn persoonlijke ‘eigen-aardige’ kwaliteiten en talenten bruikbaar maakt voor een team. Bij de samenstelling van een team zou je moeten streven naar een optimale combinatie van complementaire teamrollen.
De 9 verschillende teamrollen van Belbin
Belbin heeft in totaal negen teamrollen geïdentificeerd. In welke teamrol(len) herken jij je met name?
- De bedrijfsman
De bedrijfsman is sterk in het ombouwen van plannen en strategieën tot concrete taken en bezigheden. Hij ziet wat haalbaar is en wat niet. Hij kan organiseren en implementeren en zorgt ervoor dat taken voor elkaar komen, ook als het om vervelende taken gaat. Managementtaken waarin de nadruk ligt op verantwoordelijk en doelmatig beheer zijn bij de bedrijfsman in vertrouwde handen. - De brononderzoeker
De brononderzoeker is een extravert en innemend persoon, hartelijk, joviaal en altijd op zoek naar nieuwe informatie en interessante contactpersonen. Een nieuwsgierige verkenner die makkelijk contacten legt en over talloze relaties lijkt te beschikken. Door zijn veelzijdige en beweeglijke belangstelling wordt hij vaak als creatief ervaren, ofschoon hij eerder een oplettende samenvoeger is dan een echter verzinner van ideeën. Hij is gericht op brainstorming, op vernieuwing en ontwikkeling en houdt van improvisatie. - De plant
De plant kan een voortdurende bron van inspiratie zijn. Hij genereert ideeën en alternatieven en verzint mogelijke oplossingen voor complexe problemen. Hij brengt visie en dromen. De plant is vooral van belang in de beginfase van een project of als schepper van een nieuw product. Maar ook als (intern en extern) adviseur komt hij goed tot zijn recht. - De monitor
Als het aankomt op het analyseren van problemen en het evalueren van ideeën en suggesties, is de monitor van grote waarde. Zijn kritische instelling en doordachtheid hebben menig team behoed voor het nemen van onjuiste en al te vlotte beslissingen. Goed in het aanduiden en afwegen van voors en tegens van een voorstel, kan hij op strategische posten belanden, vooral daar waar men zich voor de kleinste misstap moet behoeden. - De vormer
De vormer geeft richting en genereert actie. Omdat spanning en confrontaties hem doen opbloeien, mobiliseert hij de krachten in een team en stelt nieuwe doelen vast, met name als het team door politieke en sociale manoeuvres in een impasse is geraakt. De vormer is van groot belang als er wezenlijke veranderingen moeten komen. Hij is niet bang om impopulaire maatregelen te nemen. - De voorzitter
De voorzitter komt tot zijn recht op een plaats waar uiteenlopende belangen en kwaliteiten moeten worden gebundeld en waar doelstellingen moeten worden gecoördineerd. Ferm in de procedure en gericht op besluitvorming, is hij een natuurlijke en voor iedereen aanvaardbare leider die het beste uit de groep haalt. Zolang hij maar vrij blijft van een eigen belang of een eigen inhoudelijke stellingname. Laatstgenoemde brengt hem al snel in conflict met de plant. - De zorgdrager
De zorgdrager is van groot belang als het gaat om taken die een hoge concentratie en grote accuratesse vereisen. Achter de schermen zorgt hij dat alles voorbereid is, volgens plan verloopt en tot in detail wordt uitgewerkt. Hij is nauwgezet en voelt aan wat urgent is. - De groepswerker
De groepswerker vervult een belangrijke integrerende rol. Hij is de specie die het team bijeenhoudt. Hij streeft naar eenheid, naar een wij-gevoel en voorkomt onnodige spanningen en confrontaties. Hij is loyaal aan groepsdoelen. Hij zorgt ervoor dat iedereen aan het woord komt en borduurt op een positieve wijze op ieders ideeën voort. De groepswerker zorgt voor gezelligheid, sfeer en een groot groepsmoreel. - De specialist
De specialist kan in vaktechnische zin een sleutelpositie innemen als het gaat om productontwikkeling of om het handhaven van professionele kwaliteitsnormen. Hij vertaalt algemene termen in vaktechnische en voegt een deskundig gezichtspunt toe. Van zijn bijdrage buiten de expertrol moet je geen hoge verwachtingen hebben.
