In 8 stappen af van je perfectionisme

Goed presteren willen we allemaal. Maar deze drang wordt vervelend als je geen fouten mag maken van jezelf. Je belemmert jezelf in een ongedwongen en creatief proces. Perfectionisme maakt je krampachtig, voorzichtig en zorgt ervoor dat je risico’s vermijdt.

Daarnaast stop je ook te veel tijd en energie in wat je doet. Misschien zelfs wel zonder dat je tevreden bent met het resultaat. Want het is vaak niet goed genoeg in jouw ogen.

Perfectionisme de baas: 8 stappen

Je snapt: perfectionisme is een belasting die jou veel stress en onzekerheid oplevert. Hierdoor heb je minder plezier in je werk. Maar ook jij kunt je perfectionisme de baas worden. De stappen hieronder geven je een flinke dosis bewustwording, acceptatie en oefening.

#1. Word je bewust van je perfectionisme

Je perfectionisme herkennen is stap een. Hoe? Bijvoorbeeld omdat je innerlijke criticus nooit tevreden is. Je denkt dat alles perfect doen tot een beter resultaat leidt. Je gaat ervanuit dat je niet voldoet aan de verwachtingen. Ook pieker je veel en stel je keuzes en lastige dingen uit.

Herkenbaar? Maak een lijstje voor jezelf met wat je van jezelf allemaal moet (beheersen). Waarom moet dit? Ben je anders geen waardevol persoon? En wil je alles wat moet eigenlijk wel? Bedenk vervolgens welke negatieve gevolgen deze moetjes voor je hebben en wat je eraan kunt doen.

#2. Sta stil bij jouw gedachten

Gedachten hebben de gewoonte om met je aan de haal te gaan. Daardoor ontstaan sterke emoties, zoals angst. Dit houdt je perfectionisme in stand. Het beste wat je kunt doen op zo'n moment is stilstaan bij je gedachten.

Ga rustig zitten of liggen en laat je gedachten de vrije loop. Analyseer en veroordeel ze niet. Erken ze, accepteer ze en laat ze vervolgens los. Zoals wolken voorbij schuiven in de lucht. Alleen al de erkenning en acceptatie maken het een stuk rustiger in jouw hoofd.

#3. Wees vriendelijk voor jezelf

Brené Brown (ook een perfectionist) vroeg in haar TED Talk over kwetsbaarheid aan het publiek: "Wie vindt zichzelf zwak als hij zich op het podium kwetsbaar opstelt?" Veel mensen staken hun hand op.

Vervolgens vroeg ze: "Wie vindt het krachtig als een ander zich kwetsbaar opstelt op het podium?" En weer gingen veel handen de lucht in. Zo zie je maar. Voor onszelf zijn we zo hard en leggen we de lat heel hoog. Terwijl we voor een ander, in dezelfde situatie, een stuk milder zijn. Besluit vanaf nu voor jezelf net zo vriendelijk te zijn als voor een ander.

#4. Doe meer door minder

Perfectionisten hebben vaak de neiging om ergens vol in te duiken. En dat moet natuurlijk perfect. Wat begint als een leuk project eindigt in een enorme klus waarbij de kleinste details moeten kloppen. Niets mag aan het toeval overgelaten worden. Voor je het weet zie je er als een berg tegenop en de kans is groot dat je afhaakt.

Het toverwoord? Je controledrang loslaten. Controleren is een poging om de kans dat er iets misgaat te verkleinen. Maar alle mogelijke scenario’s voorkomen kost ladingen energie en is niet effectief. De kans is klein dat de rampen in jouw hoofd ook echt gebeuren. En als er dan toch iets misgaat, dan los je het tegen die tijd wel weer op.

#5. Stap uit je comfortzone

Als je alles perfect wilt doen, word je steeds voorzichtiger. Uit angst om te falen vermijd je risico's waardoor je dingen uitstelt en zelfs niet oplevert. En dat is zonde.

Ga eens bewust een uitdaging aan, maar start klein. Zoals spontaan je mening geven in een vergadering, terwijl je die mening nog niet volledig hebt onderbouwd. Je zult merken dat mensen juist blij zijn met jouw bijdrage. Dit geeft je vertrouwen om je vaker uit te spreken.

#6. Jij bent niet je werk

Realiseer je dat het er niet om gaat wat je doet, maar wie je bent. Als je een fout maakt, komt dat door iets wat je deed. Niet door wie jij bent als persoon. Dat is een heel belangrijk onderscheid.

Iedereen maakt fouten. We zijn nu eenmaal mensen. Sterker nog, van fouten maken leer je. En dat komt mooi uit, want een perfectionist wil zich altijd ontwikkelen. Koppel de persoon en het gedrag dus los. Zo kun je jouw prestaties makkelijker relativeren.

#7. Vraag om feedback

Mensen die perfectionistisch zijn, maken zich vaak druk om wat anderen van ze vinden. Maar je kunt niet in het hoofd van een ander kijken. De enige manier om te achterhalen hoe anderen over jou denken, is het vragen.

Vraag daarom eens feedback aan je baas, collega's en andere mensen om je heen. Vraag wat ze in jou waarderen en wat je verder zou kunnen ontwikkelen. Je zult merken dat mensen heel tevreden over je zijn. En zie de ontwikkelpunten vooral niet als kritiek.

Deze mensen nemen de moeite om je te vertellen hoe je verder kunt groeien. Omdat ze je willen helpen. Daarnaast merk je ongetwijfeld dat jouw verwachtingen van jezelf hoger liggen dan wat anderen van jou verwachten.

#8. Denk na over je verantwoordelijkheid

Perfectionisten hebben vaak een hoog verantwoordelijkheidsgevoel. Je hebt de neiging alles op te pakken en op te lossen. Niet alleen voor jezelf, ook voor anderen. Vraag jezelf twee dingen af:

- Is dit wel mijn verantwoordelijkheid? Zo niet, leer nee zeggen en laat het probleem lekker bij de eigenaar, waar het hoort. Dat scheelt jou behoorlijk wat werk.
- Geef ik anderen wel de ruimte? Het kan zijn dat jij ook taken van anderen naar je toetrekt. En ze - onbewust - het gevoel geeft dat ze het toch niet zo goed kunnen als jij. Zo geef je anderen geen eerlijke kans. Denk hier eens rustig over na.

Perfectionisme maakt je leven ingewikkeld

Een inkopper, maar echt… laat die hoge lat los en geef een nieuwe betekenis aan perfectie. Alles tot in de puntjes goed willen doen maakt je leven veel te ingewikkeld. En bedenk: perfectie is voor iedereen toch anders. Probeer andere factoren mee te wegen dan alleen het resultaat. Zo geniet je meer van de weg ernaar toe. En word je perfectionisme stap voor stap de baas.

Meer weten?

Wil jij ook jezelf versterken? Kijk dan eens naar ons uitgebreide aanbod op het vlak van Persoonlijke effectiviteit.

BEKIJK DE TRAININGEN EN OPLEIDINGEN