Luisteren naar de stilte

De Co-Active® methode stelt dat mensen prima in staat zijn zelf hun eigen antwoorden en oplossingen te vinden. Mensen zijn van nature creatief, vindingrijk en heel. Dat is het uitgangspunt. Ze zijn niet hulpeloos en hoeven niet geholpen te worden, maar kunnen elke uitdaging aan. De coach is er slechts om de cliënt te ondersteunen, diens creativiteit aan te boren en hem aan te moedigen.

Nieuwsgierige luisteraar

Kenmerkend is dat het coachingsmodel balanceert tussen ‘zijn’ en ‘doen’. Tussen zelf regie nemen en de relatie met de mensen om je heen. De ‘Co’ in Co-Active® staat niet voor niets voor relaties, verbinding en samenwerking. Hier speelt de stilte een belangrijke rol: de coach is een nieuwsgierige luisteraar die nuance opvangt via zijn intuïtie, en deze informatie terugkaatst naar de ander.

Keuzes maken en ernaar handelen

‘Active’, aan de andere kant, staat voor kracht, richting en actie. Het draait er hier om overtuigd te zijn van je eigen keuzes en hiernaar te durven handelen. Wanneer je dit doet, ben je intrinsiek gemotiveerder in je oplossingen dan wanneer je de reden van je keuze niet kent - of je baseert op het advies van anderen. Het mooie aan dit model vind ik dat het zich focust op de gehele persoon en diens potentieel, niet op de belemmeringen.

Positief als uitgangspunt

De Co- Active® methode sluit ook uitstekend aan op de positieve psychologie. Leercurves blijken steil omhoog te gaan wanneer je focust op iemands positieve kracht, waarden of ambitie. Dat heeft een groot positief effect op het zelfvertrouwen en het vermogen om nieuwe keuzes te maken: de eigen regie. Als coach ben je dus continu aan het ‘oogsten’ met de cliënt. Dat maakt dit model ontzettend fijn om mee te werken.

Drie niveaus van luisteren

Maar wat moet je hier concreet voor kunnen? De basis is een open, nieuwsgierige houding, gecombineerd met het vermogen om actief te luisteren. Je moet kunnen opvangen wat er in stilte gezegd wordt. Je intuïtie speelt hierin een grote rol.

Luisteren: nogal vanzelfsprekend voor een coach, niet? Helemaal waar. Maar dat is lang niet altijd gemakkelijk. Het Co-Active® model onderscheidt drie verschillende niveaus van luisteren, en niet iedere coach luistert op de ‘juiste’ manier.

1. Ik-gericht luisteren

Hier is er slechts een vraag van belang: wat betekent dit voor mij? Het gaat om mijn gedachten, mijn oordeel, mijn vragen. Cliënten luisteren vaak op dit niveau. Als coach doe je dit ook: wat is de volgende vraag die ik ga stellen? Of: de tijd is bijna om. Dat hoort erbij. Maar als je alleen op dit niveau luistert, heb je een probleem. Toch gebeurt dat bij meer coaches dan je zou denken. In de opleidingen tot Co-Active® coach horen we dat regelmatig terug: “Ik dacht altijd dat ik goed kon luisteren, maar eigenlijk ben ik vooral zelf aan het woord.” Veel coaches laten zich namelijk leiden door nieuwsgierigheid en stellen de cliënt vooral vragen over datgene wat hij vertelt. Maar daarmee laat je de stilte, een goudmijn van onuitgesproken informatie, eigenlijk liggen.

2. Jij-gericht luisteren

Hier is je aandacht volledig gericht op de andere persoon. Wat zegt hij, wat doet hij? Je vangt woorden, gezichtsuitdrukkingen en emoties op. Je luistert naar verbale en non-verbale signalen. Je eigen gedachten en agenda zijn uitgeschakeld. De verbinding, de ‘Co’ uit Co-Active® is hier duidelijk aanwezig.

3. Globaal (wereldgericht) luisteren

Dit niveau heeft veel weg van het vorige, maar gaat een stukje dieper. Je luistert niet alleen met je zintuigen, maar ook met je intuïtie. Je hoort ook dat wat niet gezegd wordt, maar wel aanwezig is. Op dit niveau verschaft je intuïtie je simpelweg informatie die je terugkaatst naar de cliënt. Je gooit met spaghetti, en kijkt wat er gebeurt.

Trainerstool

Met een simpel experiment kun je het luisteren op deze drie niveaus trainen. Met name het luisteren naar wat mensen tussen de regels door vertellen. Dat komt niet alleen van pas in individuele coachingsessies, maar ook in trainingen. Naast dat iedere coach dit zelf moet kunnen, is het een prachtige skill om anderen aan te leren. Doe daarvoor de volgende oefening met twee personen. Wat je misschien merkt, is dat luisteren op dit laatste niveau nog niet zo gemakkelijk is.

Actief leren luisteren

In de praktijk opereren coaches vaak op het eerste en tweede niveau. Maar in Co-Active® listening vindt de echte ‘magie’ plaats op het derde niveau. Voor sommigen is dit een tweede natuur. Je ziet het bij dj’s, musici en stand-upcomedians: zij voelen feilloos aan wat de zaal wil en spelen daar haarfijn op in. Ook voor sommige coaches gaat dit vanzelf. Maar veel van ons moeten dit actief leren.

De trainer stimuleert dat door regelmatig te vragen ‘wat er in de ruimte hangt’. Is het spanning, boosheid, energie? Waar ik iets opvang als spanning, ervaart een ander dit als verwachtingsvolheid. Een nuance voor de buitenstaander, maar een wereld van verschil in onze beleving.

Informatie als cadeau

Als je kunt ‘luisteren naar de stilte’, geeft dat ontzettend veel ruimte. Wanneer je de informatie vanuit je intuïtie terugkaatst naar de cliënt, geef je feitelijk een stukje informatie cadeau. Ook wanneer de cliënt aangeeft dat hij de situatie niet hetzelfde ervaart, kan dit mooie inzichten opleveren.

Waardevolle tool

Co-Active® listening is dan ook niet alleen bruikbaar in coaching, maar ook in trainingen, vergaderingen, of verharde discussies op de werkvloer. Eigenlijk in alle situaties waarin we te maken hebben met anderen. Dat maakt het een bijzonder waardevolle tool voor iedereen die communicatie en (zelf)ontwikkeling naar een hoger plan wil brengen.

BRON: TvOO Magazine, maart 2018