Zo ontwikkelt jouw organisatie een positief werkklimaat

Negatief werkklimaat

Verzuim, werkstress, en zelfs een verhoogde kans op burn-out: het zijn allemaal gevolgen die optreden onder medewerkers als het werkklimaat negatief is. En gebrek aan ontwikkeling en groei maakt organisaties een stuk minder wendbaar. Ook niet onbelangrijk: door het negatieve werkklimaat gaan de organisatieresultaten en de kwaliteit van dienstverlening flink achteruit.

Werken met betekenis

Toch is volgens het onderzoek het werkklimaat van veel organisaties niet stimulerend en motiverend is. Volgens een derde van de deelnemers ligt dat aan de onduidelijkheid van hun rol binnen de organisatie. Specifieker: waar hun (dagelijkse) werk precies aan bijdraagt. Werken om te werken dus, zonder een achterliggend, hoger doel wat dat werk nou juist betekenis- en waardevol maakt.

Verrassend resultaat

Volgens Jessica van Wingerden, voormalig directeur Organisatieontwikkeling bij Schouten & Nelissen, is dat resultaat verrassend. 'Na een hype in managementboeken over de WHY of de bedoeling van organisaties en de opbrengsten daarvan, zou je verwachten dat managers hier veel gerichter aan zouden werken,' aldus Van Wingerden. 'Uit ons onderzoek blijkt helaas dat medewerkers dat nog niet zo ervaren.'

Concrete vertaalslag

Dat maar een kleine achttien procent van de ondervraagden hun werk daadwerkelijk betekenisvol vindt, ziet Van Wingerden vooral als een kans voor werknemers en organisaties. Zo kunnen organisaties bijvoorbeeld vaker inhoudelijk uitleg geven aan hun werknemers waar de organisatie voor staat, en hoe belangrijk de rol van de medewerkers daarin is.

Waarde binnen de maatschappij

'Een organisatie staat voor meer dan alleen maar geld verdienen,” zegt van Wingerden. 'Natuurlijk is dat voor een basisschoolleraar duidelijker dan een administratief medewerker van een internetprovider. Maar ook in dat laatste geval kan een organisatie duidelijk maken dat het aanbieden van internet veel meer is dan winst maken: het heeft een belangrijke verbindende sociale en economische waarde binnen de maatschappij.'

Op zoek naar de WHY

Het is volgens Van Wingerden niet alleen aan leidinggevenden om de why-vraag te beantwoorden. Medewerkers kunnen zelf meer betekenis toekennen aan hun werk door in gesprek gaan met klanten, collega’s en leidinggevenden. Over het werk wat ze doen en de waarde die zij toevoegen voor anderen.

Vragen om feedback

Betekenis vinden in je werk is direct verbonden met terugkoppeling: door zelf pro-actief feedback te verzamelen over hoe je het verschil maakt voor anderen, word je er bewuster van waarom jouw bijdrage in het werk zo belangrijk is. 'Bijvoorbeeld wat jouw hulp voor een klant betekent, of wat je specifieke bijdrage was aan het succesvol afronden van een project. Niet iedereen zal je daarover spontaan feedback geven, maar je kunt er natuurlijk wel zelf actief naar vragen.'

Eigen regie

Het onderzoek laat zien dat een positief werkklimaat vooral wordt gestimuleerd door medewerkers genoeg ruimte voor ontwikkeling te bieden. Andere indicatoren zijn de steun van leidinggevenden en collega’s, en het gevoel regie te hebben over het werk. 'Eigen regie kunnen nemen zegt iets over de mate waarin je controle hebt, invloed kunt uitoefenen en eigen initiatief kunt nemen,' aldus Van Wingerden. 'Maar ook over de mate waarin je jouw werk kunt aansluiten op je eigen sterktes, talenten en kwaliteiten.'

Vakmanschap en verandervermogen

Organisaties waarin eigen regie wordt aangemoedigd en gefaciliteerd, zijn vaak de organisaties waar ontwikkeling, uitdaging en groei centraal staan. Eigen regie is volgens Van Wingerden dan ook één van de belangrijkste voorspeller van een positief werkklimaat. En dat zorgt voor vitale en veerkrachtige medewerkers die mee kunnen gaan in veranderingen en ontwikkelingen omdat ze continu blijven werken aan hun vakmanschap en verandervermogen.

Actieonderzoek

Onlangs besloot het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om samen met Schouten & Nelissen twintig organisaties (waaronder McDonalds, UMC Utrecht en de Rechtspraak) meer grip te laten krijgen op een positief werkklimaat.

Van Wingerden: 'We begeleiden organisaties vier tot zes maanden lang om werkstress en ongewenst gedrag terug te dringen. Dat doen we met de Actieonderzoek waarin medewerkers uit allerlei lagen van de organisatie samen met elkaar onderzoeken, experimenteren en leren hoe het anders kan – van hoger management tot uitvoerend niveau.'

Verschillende brillen

Samen met het actieteam wordt in kaart gebracht wat het concrete vraagstuk van de organisatie is en waarom men dit wil aanpakken. 'De deelnemers van het actieteam gaan vervolgens zelf binnen hun organisatie op onderzoek uit om het vraagstuk beter te begrijpen.

Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Is die werkwijze wel zo effectief? En hebben we dit ooit echt zo afgesproken of zijn het aannames die we met elkaar doen? Door met verschillende brillen naar een vraagstuk te kijken ontstaan er sneller concrete oplossingen voor inefficiëntie, knelpunten en andere irritaties zodat iedereen met meer plezier zijn werk doet.'