AI en leidinggeven: breng meer menselijkheid in de mix

Dan doelen we niet alleen op het ontwikkelen van goede technische AI-vaardigheden. Ook menselijke vaardigheden zoals communicatie, verandermanagement en empathie vragen jouw aandacht. Deze competenties zijn essentieel om je team goed aan te sturen in een wereld waarin AI steeds belangrijker wordt. 

Conny Spijker van SUAS is teamlead Learning & Development bij SUAS. Wat zijn volgens haar de belangrijkste vaardigheden die elke leider nodig heeft om succesvol te blijven in een snel veranderend landschap? Ontdek het in deze blog. 

Skill 1 - Technologisch inzicht

AI begrijpen zonder expert te zijn 

De ontwikkelingen rondom AI gaan razendsnel en er zijn enorm veel verschillende AI-tools en mogelijkheden. Dat roept natuurlijk als eerst de vraag op: hoe AI-vaardig ‘moet’ je zelf als leidinggevende zijn? “Als leider hoef je zelf geen AI-expert te zijn”, is Conny van mening. Maar dat je als leider basisbegrip hebt over de werking van AI, is wel essentieel, vindt ze. 

Dat helpt je namelijk als leidinggevende om je teamleden voldoende te kunnen faciliteren en ondersteunen. “Ik merk dat leiders die begrijpen wat AI wél, maar ook wat het niet kan, een streepje voor hebben. Zij zijn beter in staat om de menselijke kracht in hun team optimaal te benutten." 

Artificiële Intelligentie (AI) kan van grote toegevoegde waarde zijn voor het automatiseren van repetitieve en administratieve taken, het analyseren van data en het voorspellen van trends. Maar het heeft ook zo z’n beperkingen. Het kan geen menselijke creativiteit of emotionele intelligentie vervangen en is ook niet erg kritisch op zijn eigen output.  

Denk je als leider na op welk vlak AI waarde kan toevoegen aan menselijke competenties zoals interactie, contextbegrip en empathie? “Dan zet je mensen nog meer in hun kracht.” 

Tip van Conny: Een organisatiebrede visie op AI is van belang. Dit geeft houvast en richting. Tegelijkertijd kun je binnen teams klein beginnen. Kies een specifiek werkproces dat verbeterd kan worden met AI en schaal op zodra je positieve resultaten ziet.

“Begin klein met je team. Kies een specifiek werkproces dat verbeterd kan worden met AI en schaal op zodra je positieve resultaten ziet.” - Conny Spijker

Skill 2 - Communicatie en empathisch vermogen

Betrokkenheid stimuleren met jouw aandacht en begrip

De introductie van AI kan tot angst en onzekerheid leiden bij je medewerkers. Sommigen zijn bang dat AI hun baan zal overnemen. Anderen twijfelen of zij wel mee kunnen in de technologische vooruitgang. Welke impact heeft dit op hun werk? En wat als ze de gevraagde AI skills niet genoeg ‘onder de knie krijgen’?

Als leider duidelijk en transparant communiceren over deze verandering, is cruciaal, benadrukt Conny. Dat helpt je medewerkers te begrijpen waarom AI wordt geïmplementeerd en wat de voordelen zijn voor zowel de organisatie als de medewerkers. “Ook geeft het hen een beter idee welk positief effect dit kan hebben op hun werk.”  

Welke taken ervaren teamleden nu bijvoorbeeld als vervelend of tijdrovend, die misschien straks minder tijd kosten? Zijn er werkzaamheden die dankzij AI makkelijker of leuker kunnen worden? Ga hierover een open gesprek aan. 

Dat je als leidinggevende voldoende empathie hebt voor de angst of onzekerheid van je medewerker, is van groot belang. Je wilt de zorgen van je medewerkers begrijpen en hen duidelijk maken dat AI er is om hen te ondersteunen.  

Luisteren, leren, vragen, dat zijn allemaal vaardigheden die leiders volgens Conny hierbij mogen inzetten. “De grootste kracht van AI ligt in het empoweren van de mens, niet in het vervangen van de mens.” 

Tip van Conny: Hoewel het voor jou als leider het idee van AI implementatie al helemaal is geland, kan dit bij anderen even duren. Denk aan de regel van 7;  gemiddeld moet een boodschap zeven keer herhaald worden voordat deze beklijft.

Skill 3 - Veranderingsmanagement 

Leiderschap in een tijd van transitie 

AI implementeren vraagt om een goed doordachte veranderstrategie. Leiders moeten zowel top-down als bottom-up werken. Dit betekent dat er een duidelijke, organisatie brede visie nodig is. Maar het vraagt ook dat medewerkers kunnen en mogen experimenteren met AI, om zo op kleine schaal te durven ontdekken. 

Volgens Conny is het essentieel dat je als leider betrokkenheid creëert en een faciliterende rol pakt. “Het is belangrijk dat je tijd en middelen faciliteert zodat medewerkers AI-tools kunnen uitproberen en zich kunnen ontwikkelen.”  

Maak het mogelijk dat medewerkers durven ‘spelen’ en de mogelijkheden te ontdekken. Geef je genoeg ruimte om zelf te experimenteren en nieuwe AI-vaardigheden op te doen? Dan stimuleer je eigenaarschap en ontstaan er waardevolle inzichten die bijdragen aan een succesvolle implementatie. 

“Bij SUAS implementeerden we AI in ons content-creatieproces”, licht Conny haar praktijk enthousiast toe. “Medewerkers ontwikkelen eerst de basisinhoud, waarna AI deze inhoud omzet naar verschillende formats zoals quizzen, podcasts en video's. Dit bespaart ons tijd en laat ons efficiënter werken, terwijl de menselijke creativiteit steeds centraal blijft staan.” 

“Geef ruimte aan je medewerkers om te experimenteren met AI en stimuleer eigenaarschap.” - Conny Spijker

Skill 4 - Creativiteit en innovatie 

AI als katalysator voor nieuwe ideeën 

AI biedt niet alleen kansen voor efficiëntie. “Wat ik zelf fascinerend vind” vertelt Conny, “is hoe AI een katalysator kan zijn voor nieuwe ideeën. Hoewel AI zelf niet creatief is, zie ik dat het mensen inspireert om buiten de gebaande paden te denken.” 

Aan leiders is het de taak om mensen te stimuleren om AI op innovatieve manieren te gebruiken. Moedig je team aan om nieuwe oplossingen te vinden voor bestaande problemen. Vraag je bijvoorbeeld af hoe je jouw klant nóg beter kunt informeren of bedienen. Door AI slim in te zetten, kun je klantgerichte processen verbeteren of zelfs nieuwe diensten ontwikkelen. 

”Bij SUAS ontwikkelen we op het moment een AI-gestuurde keuzetool voor klanten”, schetst Conny als voorbeeld. “Deze chatbot helpt klanten om trainingen te vinden die passen bij hun behoeften, wat zorgt voor een gepersonaliseerde ervaring en tegelijkertijd de efficiëntie van ons interne proces verhoogt.” 

Skill 5 - Ethiek en verantwoordelijkheid

De mens is leidend

Het gebruik van kunstmatige intelligentie roept onvermijdelijk ethische vragen op. Denk bijvoorbeeld aan biases in AI-algoritmes die kunnen leiden tot ongelijke behandeling van bepaalde groepen. Eerlijk en verantwoord gebruik van AI is voor leiders een belangrijk punt van aandacht.  Een ‘human in the loop’-benadering, waarbij mensen altijd de eindbeslissing maken, is daarbij cruciaal.  

Het advies van Conny daarom? “Rust je medewerkers uit met de juiste kennis en vaardigheden om deze rol te pakken. Besteed aandacht aan de juiste informatievoorziening en training op het vlak van het gebruik van AI. Richt je daarnaast ook op het door ontwikkelen van menselijke competenties die AI niet bezit, zoals kritisch denken, creativiteit, empathie en samenwerking.”  

Het zijn juist die soft skills ofwel menselijke competenties, die zo van belang zijn, onderstreept ze. “Deze vaardigheden zorgen ervoor dat mensen niet alleen kunnen blijven bijdragen, maar ook echt het verschil kunnen maken." 

Tip: Blijf continu leren over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van AI en ethiek. Dit helpt je om geïnformeerde beslissingen te nemen en de technologie op de juiste manier in te zetten. 

De balans tussen menselijke en technische skills 

Blijf vooral dus ook de waarde van de mens in je organisatie zien. Investeer als leider in je eigen ontwikkeling en de menselijke relaties met je teamleden. Oefen je met jouw ‘zachte’ vaardigheden, zoals je manier van communiceren, benaderen, reflecteren? Dan kun je jouw medewerkers effectiever ondersteunen, motiveren en meenemen in verandering.  

Wanneer je jouw skills daarnaast blijft aanvullen met de juiste technische kennis, dan heb je als leider een enorm voordeel, is Conny van mening.  

Zij benadrukt het nog eens zo: “Leiderschap in het AI-tijdperk vraagt om een combinatie van technische kennis (zoals AI-vaardigheden) en menselijke skills zoals communicatie, empathie, kritisch denken en creativiteit. Ik geloof dat deze balans de sleutel is tot succes in een wereld waarin AI steeds meer invloed heeft.  

Door een top-down en bottom-up benadering te hanteren, kunnen leiders zowel een visie opstellen en medewerkers de ruimte geven om met AI te experimenteren en waardevolle ervaringen op te doen.” 

Meer weten? Wil je als leider ook een AI-vriendelijke teamcultuur creëren? In de training Leiderschap en AI krijg je handige tips en tools om jouw team door veranderingen heen te leiden. Je hebt een beter beeld over wat AI kan betekenen voor jouw team en hoe jij daar voldoende grip op krijgt. Aan het eind van de training ga je naar huis met een helder en praktisch AI-integratieplan voor je team.  

BEKIJK DE TRAINING LEIDERSCHAP EN AI

Wil je juist als leidinggevende een strategisch kader ontwikkelen rond AI, dan kan de Masterclass AI voor jou interessant zijn. Bekijk op deze pagina al onze AI opleidingen.